باید و نباید های استفاده از زودپز پارس استیل
نویسنده: عماد عزتی
جای تردید نیست با دیدن نام زودپز دوباره همان سر و صدای مخصوص آشپزخانه دوران کودکی بخصوص آبگوشت روزهای تعطیل را به خاطر میآوریم؛ روزهایی که سفره رنگینش در کنار دیگر افراد خانواده و فامیل حکایت از صمیمتی وصف ناشدنی داشت؛ اما امروزه با کمتر شدن آن صدای معروف خبری از صفا و صمیمت جمع شدن فامیل کنار هم نیست بلکه این کمبود وقت کدبانوی خانه است که برای تهیه غذا دوباره زودپز را روی کار آورده.
هرچند هنگامی که ارقام نجومی این وسیله ظاهرا ساده را پشت ویترین فروشگاه میبینیم ناگهان تمام مزه خوراک روزهای تعطیل دوران کودکی و امروز خانواده را فراموش میکنیم و از خود میپرسیم ، چه فناوری خاصی در این وسیله ظاهرا ساده که مدتهاست صدایش در اکثر منازل شنیده میشود به کار رفته و چرا این قیمت برایش تعیین شده است؟
این سئوالها و چند سئوال دیگر درباره چگونگی و معیارهای تهیه زودپزی مناسب خانواده باعث شد تا این هفته جام جم سری به بازار پرحرارت و فشرده زودپز در سبزه میدان و تیمچههایش بزند تا برایتان از دلایل گرانی و چند و چون انتخابی مطمئن این وسیله بگوید؟ چون در صورت انتخاب صحیح و البته نگهداری اصولی از زودپزی که امروز میخرید، میتوانید با توجه به طول عمر بالای این وسیله آن را به فرزند خود یادگاری بدهید.
زودپز چیست؟
بطور کلی با صنعتی شدن زندگی اکثرا فرصت طبخ غذا همانند گذشته زیاد در اختیار بانوان نیست و انواع و اقسام لوازم و تجهیزات آشپزخانه برای جبران این فرصت محدود و طبخ غذایی لذیذ توسط بانوان روانه بازار شده است و یکی از این لوازم که حدود هشتاد سال پیش برای اولین بار در آشپزخانهها به کار گرفته شد همان زودپز خودمانی است؛ وسیلهای که با استفاده از فشار بخار و حرارت میتواند شرایط طبخ غذا را به گونهای تنظیم کند تا سریعتر آماده شود. این وسیله با توجه به کاهش زمان پخت در کنار حفظ ارزش غذایی مواد خوراکی در حد قابل قبول توانست به سرعت جایگاه محکمی برای خود در میان دست و پا کند و تا امروز نیز جزو لوازم محبوب کابینت آشپزخانه باشد.
اما همین جایگاه ویژه در کنار خوشنامی زودپز که با بکارگیری فشار بخار و حرارت داخل دیگش به ارمغان آمده بود به دلیل برخی مشکلات در طراحی اولیه و استفاده نادرست کاربران مشکل ساز شد و تولید کنندگان را برآن داشت تا در طراحی خود تجدید نظر و با بکارگیری فناوریهای نوین مدلهای جدید زودپز را با سروصدا و خطرات کمتر اما کارایی بیشتر برای کاربران و علاقمند تولید و روانه بازار کنند.
ایمنی را جدی بگیرید
همانطور که اشاره شد نحوه کارکرد این وسیله طبخ غذا، استفاده از بخار تحت فشار و حرارت است بنابراین این سیستم تحت فشار میتواند در صورت رعایت نکردن برخی موارد ایمنی توسط مصرف کننده و استفاده از مواد اولیه نامناسب از سوی سازنده باعث ایجاد مشکلاتی غیر قابل جبران شود. از این رو بد نیست کمی درباره انواع مواد اولیه این وسیله بدانیم تا هنگام خرید بهترین گزینه را متناسب بودجه و اقتصاد خانواده انتخاب کنیم.
بطور کلی زودپز از دو قسمت اصلی درب و بدنه تشکیل شده است که هر دو بخش با مواد اولیه مختلفی از جمله آلومینیوم، استیل، چدن و سرامیک یا ترکیبی از همه تولید میشود این درحالی است که اصول طراحی مختلف و استفاده از فناوریهای نوین را میتوان در طراحی محفظههای خروج بخار و درب زودپز به وضوح دید؛ هرچند نمیتوان از طراحی کفی زودپز به عنوان بخشی بسیار مهم در این وسیله نمیتوان به سادگی گذشت. چون امروزه تولید کنندگان برای کاهش مصرف انرژی هنگام طبخ غذا و راندمان بالا با استفاده از کفیهای چند لایه که از لایههای فلزی و سرامیکی در آنها استفاده شده است علاوه بر کاهش مصرف انرژی برای طبخ غذا امکان سوختن یا از بین رفتن مواد داخل ان را برای کاربران به حداقل خود رسانده اند به این ترتیب که مواد سرامیکی لایه میانی باعث توزیع متناسب و قابل قبول حرارت در بدنه زودپز میشود.
این درحالی است که نباید فراموش کرد اگرچه زودپزهای آلومینیومی سبکتر و ارزانتر از دیگر انواع آن هستند ولی واقعا ارزش هزینه کردن را ندارد چون دربسیاری از موارد به سرعت آسیب دیده و از بین خواهند رفت یا اینکه تهیه غذایی بدون سوختگی درآنها تقریبا غیر ممکن است.
اما وقتی به درب زودپز که قرار است فشار زیادی را تحمل کند، نگاه میکنیم درخواهیم یافت این بخش از زودپز شاید به ظاهر بسیار ساده طراحی شده اما در پس این سادگی استانداردهایی بسیار بالا نهفته است. بطور کلی براساس استانداردهای تعیین شده فشار داخلی زودپز برای راندمانی حداکثری 15PSI تعیین شده است که کمتر یا بیشتر بودن این فشار میتواند منجر به ایجاد مشکلاتی برای کاربران بشود.
بنابراین از آنجا که فشار15PSI بسیار بالاست ؛ باید درب زودپز به گونهای با بدنه جفت شود که به سادگی هنگام رسیدن دستگاه به حداکثر فشار از ان جدا نشود چون در غیر این صورت میتوان از زودپز محبوب آشپزخانهها به عنوان بمبی ساعتی در خانه یاد کرد به همین دلیل طراحی بستهای مخصوص در محل اتصال درب با بدنه و البته قفلهای داخلی و خارجی طراحی شده در این بخش از زودپز با توجه به محفظه کنترل خروجی فشار اضافه توانسته محصولات جدید را تا حد زیادی برای کاربران ایمن کرده و مانع از بروز حادثه برای آنها باشد.
از این رو هنگام خرید ابتدا به میزان فشار تولید شده توسط سیستم که معمولا روی بدنه یا کاتالوگ زودپز نوشته شده خوب دقت کنید و پس از آن به نوع قفلها (داخلی و خارجی)، (سیستم کنترل فشار داخلی) و در نهایت علامت استاندارد و ایمنی حک شده روی بدنه این وسیله توجه داشته باشید تا مبادا سلامتی شما و خانواده به خطر افتاده باشد. این درحالی است که اکنون بسیاری از تولیدات دارای درجه تنظیم فشار داخلی هستند و کاربر میتواند بسته به نوع مواد غذایی و فرصتی که قصد منتظر ماندن برای آماده شدن غذایش در اختیار دارد آن را تنظیم نماید.
چند لیتر نیاز داریم؟
یکی از عمده سئوالهایی که ذهن بسیاری از خریداران زودپز را به خود مشغول کرده حجم مناسب خانواده است. برای یافتن پاسخ مناسب کافی است به این موضوع دقت داشته باشیم که واحد اندازه گیری اندازه زودپز در بازار لیتر تعیین شده و در حال حاضر زودپزهای موجود بازار با اندازههای 4، 6 و 8 لیتری روانه بازار مصرف میشوند. اما نکته ظریفی که معمولا خریداران به آن توجه ندارد این است که با توجه به ایجاد فشار بخار و افزایش دما نمیتوانیم بیشتر از دو سوم حجم زودپز را مورد استفاده قراردهیم از این رو با درنظر گرفتن این محدودیت برای خانواده میتوانید حجم مورد نیاز را محاسبه نمایید.
بنابراین در شرایط استاندارد زودپز چهار لیتری برای خانوادهای حداکثر سه نفره کافی است و نباید فراموش کنیم در صورت پرکردن بیشتر از این حد استاندارد زودپز با مواد هنگام رسیدن این وسیله به حداکثر فشار داخلی باید منتظر خروج بخار و آب و خردههای غذا از داخل محفظههای کنترل بخار داخل دستگاه باشیم که اتفاقی بسیار خطرناک برای کاربران است.
برقی یا معمولی مسئله این است؟
هرچند زودپز تقریبا بیش از هفتاد سال است که وارد آشپزخانهها شده اما به تازگی نمونههای برقی آن نیز در فروشگاهها خودنمایی میکنند حال آنکه به دلایل مختلف این نوع زودپزهای بسیار زیبا هنوز به خوبی دل خریداران را نبرده و طعم طبخشان زیر دندان خریداران خوش نیامده است.
بطور کلی در هر دو مورد یعنی زودپزهای برقی یا معمولی روش طبخ کاملا مشابه است اما تفاوتی عمده راه این دو را از یکدیگر جدا کرده است که عبارت است از منبع تولید گرما. در نمونههای برقی این خود دستگاه است که با استفاده از انرژی برق حرارت مورد نیازش را متناسب با برنامهای که کاربر برایش تعیین کرده تنظیم میکند اما در نمونههای سنتی کاربر با استفاده از منبع حرارتی دیگر مثل اجاق گاز محتویات داخل زودپز را به درجه حرارت مورد نظرش میرساند و در نهایت غذای آماده را درکنار خانواده نوشجان میکند.
این درحالی است که براساس نظرسنجیهای انجام شده نمونههای برقی به دو دلیل عمده هنوز نتوانستهاند نظر کاربران را به خود جلب کنند و درواقع بازار را به رقیب دیرینه خود واگذار کردهاند چون 1. شرایط گارانتی کمتری نسبت به زودپزهای سنتی دارند درحالی که گارانتی و خدمات پس از فروش دو فاکتور بسیار مهم هنگام انتخاب زودپز هستند(زودپزهای سنتی 10 سال گارانتی در شرکتهای معتبر دارند و برقیها در خوش بینانهترین حالت 2 سال) 2. هزینه نگهداری بالا چون بسیاری از زودپزهای برقی دارای انواع و اقسام نمایشگرهای دیجیتالی همراه با سنسورهای سنجش درجه حرارت یا زمان پخت هستند و با توجه به تحت فشار بودن کل سیستم طول عمر کوتاهتری نسبت به پسرعموهایشان دارند. بنابراین اکنون بهترین و اقتصادیترین انتخاب مربوط به زودپزهای سنتی است هرچند شکل و شمایلشان کاملا با نوادگانشان متفاوت شده است.
توصیههای ایمنی
- پس از هربار استفاده نوارهای داخلی (واشر) درب زودپز را خوب کنترل کنید و در صورت مشاهده هرگونه پارگی یا ترک آنها را با نوار نو جایگزین نمایید.
- پس از هربار استفاده خوب داخل درب و محفظه خروج بخار اضافه را بشویید و مراقب هرگونه گرفتگی باشید.
- روش خنک کردن سریع بهترین روش برای کاهش فشار داخلی زودپز است برای این کار یا بدنه زودپز را زیر شیر آب سرد روان قرار دهید یا اینکه آن را داخل سینک ظرفشیویی که با آب سرد پرشده قرار دهید اما فراموش نکنید باید نهایت صرفهجویی در مصرف آب را نیز مد نظر داشته باشید.
- هرگز قبل از خروج کامل بخار داخل زودپز درب آن را باز نکنید و برای خروج بخار به یکباره شیر تنظیم کننده فشار را کاملا باز نکنید چون آب و محتویات زودپز تحت فشار بیرون ریخته و ممکن است برای شما خطراتی به همراه داشته باشد.
- تصور نکنید زودپز وسیلهای با کاربرد بسیار ساده است بنابراین قبل از خروج از مغازه از فروشنده بخواهید نحوه کارکرد این وسلیه را برای شما کاملا توضیح داده و قبل از استفاده نیز خودتان دفترچه راهنما را مطالعه نمایید.
- تا حدا امکان از زودپزهای تایمردار استفاده کنید چون بسیاری از زودپزهای کنونی سروصدای زیادی تولید نمیکنند و ممکن است شما سرگرم انجام دیگر کارهای روزانه خود فراموش کنید به موقع شعله زیر زودپز را خاموش کنید.
- هرگز از مدلهایی که دارای لایه نچسب داخلی هستند انتخاب نکنید چون فقط هزینه اضافه پرداخت کرده اید با توجه به سیستم پخت زودپز این لایه نچسب به سرعت از بین رفته و خاصیت خود را از دست خواهد داد.
- قفل ایمنی زودپز را جدی بگیرید.
باتشکر از محصول خوبتون کاش زمان تقریبی مواد غذایی رو در دفترچه ذکر میکردین مثلا گوشت گوسفند چند دقیقه پخت لازم داره
سلام.توی دفترچه راهنما زمان پخت همه چیز رو نوشته.
نوشتین برای خنک کردنش زیر آب سرد بگیرید،ولی به نظر من این کار خطرناکه وقتی آب سرد به زودپزی که داخلش پر از فشار و حرارت بالاست ریخته میشه جنبو جوش و در نتیجه فشار بالا میره اگه راه خروجو باز نذاریم این فشار میتونه خطرناک باشه
مثل وقتی که به کپسول گازی که در حال اتمام هستش آب جوش رو به روش میریزیم فشار شعله بیشتر میشه…
سلام.توی دفترچه که نوشته.
سلام.توی دفترچه راهنما زمان پخت همه چیز رو نوشته.
با سلام بله در دفترپه راهنما زمان پختن انواع غدا و همپنین طریقه استفاده ونحوه نگهداری زود پز نوشته گردیده
سلام. ممنون از ویدیو های اموزشی
من یه ست دوقلو زودپز 4/5 و 6 لیتر از مغازه شهرمون خریدم که نه داخل کارتن و نه روی تصویر کارتنش ظزف بخارپز نداره. علاوه بر این ضمانت نامه هم بهم نداده. کف دیگها هم دوتیکه هست بدنه .وکف دیگ. ایا خریدم اصله و دفترچه راهنماش با عکس ظرف بخارپزه و از مراحل پخت مواد غذایی توش چیزی نیست. لطفا راهنماییم کنید این اصله یا پس بدمش دوملیون ششصد خریدم.. ممنونم